Heel lastig tijdens verlof is afstand nemen tot het werk. Maar vooral ook het loslaten van de mensen waar je mee verbonden bent; die aan je zijn toevertrouwd. Je moet het overgeven aan anderen. Een ook al weet je dat het in goede handen is bij de andere voorgangers en verder ambtsdragers: het kost moeite. Anders zit je er dichtbij; er bovenop. Nu krijg je de informatie meestal pas op het moment dat een ‘gewoon’ gemeentelid die ook krijgt. Anders maak je vergadering en bijeenkomsten direct mee. Nu ben je afhankelijk van de notulen die op enig moment zullen komen. Anders krijg je direct mails onder ogen en doe je mee in mailrondes. Nu wordt je er bewust buiten gehouden en voor zover niet, moet je ze laten voor wat ze zijn. Niet meteen lezen als je lekker aan het studeren bent. En al helemaal niet meteen reageren.
Loslaten. Overlaten. Heel menselijke opdrachten óók van toepassing op een predikant die studieverlof heeft.
Een soms moeilijke afweging moet je maken als er zich situaties voordoen die met je werk of met je betrokkenheid met de gemeente te maken hebben. Dat kan gebeuren als er iemand ziek wordt of overlijdt die normaal aan jouw pastorale zorg is toevertrouwd. Als het iets is dat door de normale werkverdeling al aan anderen is toebedeeld, ligt het wat eenvoudiger. Ik heb nu een soort van richtlijn bedacht: ik reageer zoals een beetje meelevend gemeentelid ook zou doen. Concreet betekent dat bijv. een kaartje of briefje sturen. Of bezoek bij de condoleancemogelijkheid. Het is niet eenvoudig, maar helemaal opsluiten kan ik niet en wil ik niet. Hetzelfde probleem doet zich voor als je vakantie hebt en thuis blijft. Dan kom je ook in de kerkdienst. Of je ziet me in het stadje of bij de supermarkt. En dan kun je je niet helemaal afsluiten van wat er om je heen gebeurt in de gemeente.
Soms is het ook rustiger – hoe gek het ook klinkt – om die aandacht dan maar te schenken. Ook al kost het tijd. Doe je het niet, dan kan het aan je knagen en dan ben je uiteindelijk méér tijd en energie kwijt. Kort en bondig een beetje goede aandacht is dan over en weer heilzaam.
Toch werkzaamheden doen schept veel onduidelijkheid. In je zelf: het maakt je niet vrij voor studeren. Naar anderen: Wat doet hij nu wél en wat niet? Wanneer kan ik hem nu wél aanspreken en wanneer niet? Of het levert scheve gezichten op: Bij die anderen kwam hij wel op bezoek of deed hij de begrafenis – waarom dan nu bij ons niet? Bovendien: mensen hebben niet altijd in de gaten wat een bezoek of een uitvaart met je doet als voorganger. Er zit altijd voorbereidingstijd aan, en verwerkingstijd. Dat kost altijd (veel) méér dan je de voorganger fysiek aanwezig ziet. En je bent dan zomaar een paar dagen van je verlof of vakantie kwijt. En zie dat dan maar weer eens te compenseren!